jak wspierać funkcjonowanie młodzieżowych rad ?

 
Powołanie do życia młodzieżowej rady gminy to z pewnością sukces, zarazem jednak jest to dopiero początek wyzwań, przed którymi stoją zarówno animatorzy, jak i sami młodzieżowi radni. 

W toku działalności młodzieżowej rady możliwe jest pojawienie się wątpliwości oraz problemów, począwszy od tych związanych z organizacją pracy, sposobem funkcjonowania rady a skończywszy na tych związanych z czynnikiem ludzkim- np. znużeniem czy brakiem motywacji w pełnieniu funkcji młodzieżowego radnego.

 
Pamiętając, iż każda młodzieżowa rada to oddzielny świat, na który składają się chociażby lokalne warunki czy różnorodne charaktery osób w niej działających, poniżej postanowiliśmy w zwięzły sposób opisać przykładowe sposoby wspomagania pracy młodzieżowych radnych.

Wspieranie funkcjonowania młodzieżowych rad może przejawiać się w wielu formach zależnie od konkretnej sytuacji, jak również w zależności od podmiotów, które tego wsparcia udzielają. 

 
Młodzieżowi radni - choć zdaje się to oczywiste, chcielibyśmy przypomnieć, iż w wielu wypadkach to właśnie młodzi ludzie tworzący młodzieżową radę mogą w największym stopniu pomóc w rozwiązaniu jej problemów. Rzetelna oraz wykonywana z przekonaniem i zaangażowaniem praca młodzieżowych radnych jest elementarnym czynnikiem zmniejszającym szereg potencjalnych problemów związanych chociażby z kwestią ciągłości działalności młodzieżowej rady czy też jej wizerunkiem. Wsparcie w wykonaniu młodzieżowych radnych może też- w przypadku poważniejszych problemów czy wyzwań- polegać na ich inicjatywach o charakterze diagnostycznym, co w praktyce oznacza np. zwołanie specjalnego spotkania, na którym pochylą się oni nad konkretnym zagadnieniem wymagającym szybkiego i efektywnego działania. 
 
Animatorzy - rola animatorów została szerzej omówiona w poświęconym im dziale, w tym miejscu chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na ich działania najmocniej związane z funkcją wspierania młodzieżowych rad. W tym ujęciu najważniejszym aspektem pracy animatora jest obejmowanie przez niego całokształtu  funkcjonowania oraz bieżące rozpoznawanie problemów młodzieżowej rady, co umożliwia prawidłową pracę młodzieżowych radnych. W sferze zewnętrznej, animator wspiera młodzieżową radę przede wszystkim poprzez działanie jako jej rzecznik w relacjach z innymi podmiotami, głównie z lokalnymi władzami. 
Chcielibyśmy w tym miejscu podkreślić, iż wspieranie młodzieżowej rady w wykonaniu jej animatora nie powinno oznaczać zrzeczenia się przez młodzieżowych radnych większości ich funkcji. Jak zawsze w przypadku instytucji młodzieżowej rady, również wspieranie jej funkcjonowania wyraża się we współpracy młodzieżowych radnych i animatora, którzy wykonując swe zadania uzupełniają nawzajem swoją pracę.
 
Lokalne władze - wsparcie ze strony lokalnych władz to z pewnością kluczowy element zabezpieczający efektywne funkcjonowanie młodzieżowej rady. 
W tym ujęciu można by wręcz powiedzieć, że lokalne władze stanowią ‘trzeci filar’ działalności młodzieżowej rady, jako iż dysponując odpowiednim zapleczem materialno – technicznym oraz zasobem wiedzy, mogą pomóc młodzieżowym radnym oraz ich animatorom zmierzyć się z poważniejszymi wyzwaniami.
 
Wsparcie ze strony lokalnych władz wyrażać się może m.in. w:
  • użyczaniu przez nie pomieszczeń na potrzeby obrad młodzieżowej rady,
  • uczestniczeniu przez ich przedstawicieli w szkoleniach, konferencjach i debatach organizowanych przez młodzieżowych radnych,
  • zapraszaniu młodzieżowych radnych na obrady rady gminy czy posiedzenia komisji,
 
Inne osoby - mówiąc o wsparciu ze strony innych osób, mamy na myśli szeroką kategorię działań podejmowanych przez osoby nie należące do młodzieżowej rady czy lokalnych władz, lecz zarazem chcące bezinteresownie pomóc młodzieżowym radnym w ich pracy na rzecz społeczności gminy.
 
Mogą więc to być zarówno uczniowie szkół, którzy włączają się w realizację projektu przygotowanego przez młodzieżowych radnych, redaktor lokalnej gazetki umieszczający w niej relację z wydarzenia organizowanego przez młodzieżową radę czy też lokalny przedsiębiorca sponsorujący wydanie stworzonego przez nią przewodnika po gminie.
 

Możliwości działania są tu naprawdę szerokie, chcemy jednak powtórnie zwrócić uwagę na to, by działania osób wspierających pracę młodzieżowych radnych- niezależnie od ich wymiaru - miały charakter pomocniczy, tzn. aby to młodzieżowa rada była wciąż głównym wykonawcą ustalonych przez siebie zadań.


 

jak przezwyciężyć trudności ?

 
Poniżej prezentujemy kilka istotnych zagadnień, na które warto zwrócić uwagę przy identyfikowaniu oraz przezwyciężaniu trudności, które młodzieżowa rada gmina może napotkać w trakcie działalności. Mamy nadzieję, że poniższe wskazówki pomogą Państwu efektywnie odpowiedzieć na wyzwania, które niesie ze sobą implementacja idei młodzieżowych rad.
 
Systematyka spotkań - aby młodzieżowa rada mogła sprawnie funkcjonować przez całą swą kadencję, radzimy opracować schemat jej regularnych spotkań, na których to w praktyce odbywać się będzie większa część pracy młodzieżowych radnych. Regularne spotkania gwarantują nie tylko dyscyplinę w działaniu lecz również umożliwiają na bieżąco wymianę oraz opracowywanie nowych pomysłów młodzieżowych radnych. 
Same spotkania mogą mieć ujednoliconą formę (każde spotkanie przebiega mniej więcej tak samo) lub też można podzielić spotkania na np. robocze (opracowywanie projektów uchwał młodzieżowej rady) i te o nieco luźniejszym charakterze („burza mózgów”), odbywające się naprzemiennie. Najlepiej byłoby, gdyby schemat spotkań został ustalony na samym początku działalności rady między animatorem a młodzieżowymi radnymi.
 
Walka z monotonią - jednym z częstszych powodów zawieszenia działalności młodzieżowych rad jest znużenie oraz utrata zainteresowania działalnością w nich przez samych młodzieżowych radnych. Efektem tego jest sytuacja, w której rada istnieje na papierze, lecz w rzeczywistości stanowi zbiór „martwych dusz” oraz kilku osób, które chcą dalej działać. Aby temu zapobiec, polecamy dbanie o ciągłość a zarazem względną różnorodność w działalności rady. Ciągłość można osiągnąć poprzez wymienioną wcześniej systematykę spotkań rady, natomiast kwestia różnorodności działań młodzieżowej rady może być wyrażona w nie ograniczaniu się wyłącznie do opiniowania decyzji dorosłych radnych. 
 
Młodzieżowa rada może wypełniać swe statutowe działania również poprzez np.:
  • spotkania ze swoimi ‘wyborcami’ w szkołach, 
  • redagowanie i publikację własnych  wydawnictw (np. lokalna gazetka skierowana do młodzieży, młodzieżowy przewodnik po gminie), 
  • stworzenie i redagowanie strony internetowej młodzieżowej rady,
  • promocję idei młodzieżowej rady podczas lokalnych wydarzeń kulturalnych,
 
oraz inne aktywności, które mieszczą się w idei uczestnictwa młodzieży w społecznym życiu gminy, a których dobór zależy od samych młodzieżowych radnych współpracujących z animatorem.
 
Zdobywanie wiedzy oraz umiejętności - działalność młodzieżowej rady opiera się na założeniu, że w trakcie swej kadencji młodzieżowi radni zdobywają wiedzę oraz umiejętności z zakresu działalności samorządu tak, aby z czasem przestać być we wszystkich sprawach prowadzonym ‘za rękę’ przez animatora. 

Takie kształcenie młodzieżowych radnych rozpoczyna się wraz ze szkoleniem „początkowym”, lecz zarazem na nim się nie kończy - musi być kontynuowane w trakcie kadencji młodzieżowej rady i być adekwatne z  jej aktualnymi zadaniami. 

Forma i sposób, w jaki ta wiedza będzie przekazywana oraz rozwijana, zależy od animatora oraz samych młodzieżowych radnych. Może to być np.:
  • cykl spotkań tematycznych prowadzonych przez animatora lub zaproszonego przez młodzieżową radę prelegenta,
  • spotkania z lokalnymi działaczami społecznymi lub samorządowymi poświęcone publicznej działalności na szczeblu lokalnym,
  • zorganizowane przez animatora warsztaty ukazujące model działania samorządu lokalnego,
 
Warto podkreślić, iż wiedzę oraz umiejętności zdobywają nie tylko młodzieżowi radni ale również  ich animator, który w zderzeniu z praktyką funkcjonowania rady będzie musiał poszukać nowych rozwiązań problemów lub wątpliwości, nie ograniczając swej roli tylko i wyłącznie do organizatora spotkań młodzieżowej rady. 
 
Przekonanie do siebie władz lokalnych - może się zdarzyć, iż lokalne władze nie do końca będą przekonane do idei funkcjonowania młodzieżowej rady gminy, przez co mogą traktować ją z lekką rezerwą. W takim wypadku zalecamy nie uznawać tego za porażkę młodzieżowych radnych lub ich animatora, należy bowiem stwierdzić, iż najczęściej wynika to z niepełnej wiedzy na temat instytucji młodzieżowej rady, która w Polsce jest wciąż dla części osób pojęciem enigmatycznym lub źle rozumianym.
 
Jak większość aspektów działalności młodzieżowej rady, wyzwanie przekonania do siebie władz lokalnych spoczywa w równej mierze na samych młodzieżowych radnych jak i na animatorze.
Zalecane jest, by animator, który prowadzi dialog z władzami lokalnymi jeszcze zanim powstanie młodzieżowa rada,  w sposób jasny oraz rzeczowy przedstawił:
  • sens oraz cel powołania i działalności młodzieżowej rady,
  • mechanizm funkcjonowania młodzieżowej rady,
  • korzyści z powołania młodzieżowej rady,
 
jak również podkreślił, iż młodzieżowa rada nie jest w jakimkolwiek stopniu ‘konkurencją’ dla rady gminy, lecz jej ważnym oraz potrzebnym uzupełnieniem.
Młodzieżowi radni zaś przekonują do siebie władze lokalne poprzez:
  • obowiązkowość i rzetelność w swej działalności,
  • konkretne działania ukazujące, iż faktycznie są oni przedstawicielami lokalnej młodzieży oraz jej interesów,
  • entuzjazm oraz zaangażowanie w projekty przez nich realizowane, które są następnie prezentowane władzom lokalnym jako dowód na sens istnienia młodzieżowej rady.
 
Kontakt z lokalną społecznością - mieszkańcy gminy, a zwłaszcza młodzież, powinni wiedzieć o istnieniu oraz działaniu młodzieżowej rady. Jeśli młodzieżowa rada w sposób przekonywujący ‘przedstawi się’ lokalnej społeczności może zyskać nie tylko odbiorców jej przekazu oraz działalności, ale również osoby chętne do współdziałania z nią.
Kontakt z mieszkańcami gminy można nawiązać np. poprzez:
  • akcję informacyjną w szkołach lub domach kultury,
  • zamieszczenie artykułu prezentującego młodzieżową radę w lokalnej prasie,
  • udział w audycji w lokalnej rozgłośni radiowej,
  • spotkania podczas lokalnych wydarzeń kulturalnych,
  • udział młodzieżowej rady w życiu gminy (np. pomoc w organizacji zbiórki żywności dla potrzebujących).


o czym trzeba zawsze pamiętać ?

 

Poniżej prezentujemy 5 punktów zawierających naszym zdaniem najważniejsze aspekty działalności młodzieżowej rady gminy, o których należałoby zawsze pamiętać w celu uniknięcia podstawowych problemów w jej funkcjonowaniu.

 
  1. Sensem działalności młodzieżowej rady jest umożliwienie młodym ludziom wyrażenia swej opinii w sprawach ich dotyczących oraz będących w kręgu ich zainteresowań, w których decyzje ostatecznie podejmują dorośli. Mechanizm konsultacji opiera się więc na dialogu między młodzieżowymi radnymi a lokalnymi władzami, podczas którego młodzi ludzie prezentują swoje stanowisko w danej sprawie, a dorośli starają się uwzględnić ich uwagi oraz propozycje podczas procesu podejmowania wiążących decyzji. Mediatorem pomagającym w prowadzeniu prawidłowego dialogu jest tu animator młodzieżowej rady, który z jednej strony dobrze rozumie intencje i pomysły młodzieżowych radnych, z drugiej zaś strony potrafi je rzeczowo ocenić z punktu widzenia urzędnika
     
  2. Młodzieżowa rada jest organem apolitycznym, zrzeszającym młodych ludzi o różnych poglądach i charakterach lecz mających wspólny cel oraz zadanie w reprezentowaniu stanowiska lokalnej młodzieży w sprawach gminy.
     
  3. Ukonstytuowana młodzieżowa rada nie jest  ‘młodzieżowym klubem’ czy też ‘większym samorządem szkolnym’- jest to konsultacyjny organ powołany do życia i działający na podstawie ustawy o samorządzie gminnym. Oznacza to, iż młodzieżowa rada powinna być traktowana poważnie zarówno wewnątrz (przez ludzi w niej działających) jak i na zewnątrz (przez osoby oraz instytucje w gminie).  
     
  4. Konsultacyjny charakter działalności wiąże się również z inicjatywą leżącą po stronie młodzieżowej rady- sugerujemy nie ograniczać jej działalności tylko i wyłącznie do opiniowania podanych jej ‘na tacy’ kilku uchwał rady gminy. To młodzieżowi radni mogą jako pierwsi pytać czy prosić o informacje w sprawach interesujących młodzież, którą reprezentują, będąc tym samym aktywną stroną procesu współdziałania  z lokalnymi władzami.
     
  5. Wykonywanie zadań młodzieżowego radnego wymaga od niego zapoznania się z mechanizmami działania młodzieżowej rady oraz znajomości podstawowych zasad funkcjonowania gminy jako jednostki samorządu terytorialnego- w dużej mierze to od animatora młodzieżowej rady zależy, w jaki sposób i z jakim skutkiem wiedza ta zostanie młodzieżowym radnym przekazana. Tak poinformowany oraz świadomy swej roli młodzieżowy radny będzie nie tylko dobrym reprezentantem interesów młodzieży ale i wartościowym partnerem w dialogu z lokalnymi władzami.